Tehran Magazine Issue # 978 Mohammad-Reza Shajarian

Mohammad-Reza Shajarian is an internationally and critically acclaimed Persian classical singer, composer and Ostad of Persian music. He has been called "Iran's greatest living master of traditional Persian music."

 وقتي ”محمد رضا شجريان“ استاد آواز ايران با سر تراشيده شده روي صفحه فيس بوك خودش با شهامت اعلام كرد كه با بيماري سرطان مي جنگد و آن را مانند تمام مشكلات ديگر مهار خواهد كرد موجي از نگراني ميان دوستداران بي شمار او به وجود آمد كه خوشبختانه خبرهاي بعدي كه حكايت از معالجه رو به بهبودي او در كنار خانواده در بيمارستاني در فرانسه داشت، از نگراني ها كاست و همه براي بهبودي كامل او دست دعا به سوي آسمان بلند كردند.

گرچه هم اكنون استاد مسلم آواز در منزل و بيمارستان تحت مراقبت هاي لازم قرار دارد اما دوستان و همكارانش در ايران بيكار ننشسته اند و با برگزاري كنسرت ها و مراسم بزرگداشت از او به نيكي ياد مي كنند.‌
محمدرضا شجريان، هم اكنون رياست شوراي عالي خانه موسيقي ايران را به عهده دارد،او بنيان ‌گذار گروه ”شهناز“ است و فرزندانش ”همايون“ و ”مژگان“ در زمينه» موسيقي فعاليت دارند.او شاگرداني چون ”ايرج بسطامي“، ”شهرام ناظري“، ”حسام‌الدين سراج“، ”حميدرضا نوربخش“ داشته و پسرش همايون از شاگردان او محسوب مي شود. ‌ ‌
محمدرضا شجريان، سال1319 در مشهد متولد شد. خواندن را از كودكي با همان لحن كودكانه آغاز كرد و تلاوت قرآن او شنيدني بود. ‌ محمدرضا شجريان تا سال 1350 به خاطر اين كه پدرش مي‌خواست خانواده» آن‌ها بيش‌تر با قرائت قرآن و چهره» مذهبي شناخته شود، با نام مستعار ”سياوش بيدگاني“ با راديو همكاري مي‌كرد، ولي بعد از آن پدرش به او اجازه» استفاده از نام اصلي اش را داد وي تا سال 1347 در استخدام آموزش و پرورش بود و پس مدت زماني تدريس و مديريت مدارس، به وزارت منابع طبيعي انتقال يافت.‌ ‌
او با آشنايي با ”فرامرز پايور“ يادگيري سنتور و رديف‌هاي آوازي را نزد وي دنبال كرد و در سال 1351در برنامه ”گل‌ها“ با ”نورعلي خان برومند“ آشنا شد و شيوه» آوازي ”سيد حسين طاهرزاده“ را نزد او آموخت. بعد نزد ”عبدالله دوامي“ كليه» رديف‌هاي موسيقي و شيوه‌هاي تصنيف خواني را فرا گرفت. در همين سال، به همراه گروهي از هنرمندان همچون ”محمدرضا لطفي“، ”ناصر فرهنگ‌فر“، ”حسين عليزاده“، ”جلال ذوالفنون“ و ”داوود گنجه‌اي“، مركز حفظ و اشاعه موسيقي را به سرپرستي داريوش صفوت بنيان نهاد. در آن زمان شجريان تصنيف داروگ كه مربوط به آهنگي از محمدرضا لطفي بر روي شعري از نيمايوشيج بود را اجرا كرد. تصنيف داروك از اولين تصنيف‌هايي است كه در آن شعر نو به كار گيري شده است. از جمله تصنيف‌هاي شجريان كه به زبان محاوره‌اي مي‌باشند، مي‌توان به تصنيف مگه نه (شعر بيژن سمندر، آهنگ عطاالله خرم) اشاره كرد كه در همان دوران اجرا شده است.‌
محمدرضا شجريان شيوه‌هاي آوازي ”قمرالملوك وزيري“، ”اقبال‌السلطان“، ”تاج اصفهاني“، ”ميرزا ظلي“، ”اديب خوانساري“، ”حسين قوامي“ و“غلامحسين بنان“ را روي صفحات و نوارها به‌دقت دنبال كرد و از سال 1354تدريس هنرجويان را در رشته آواز در دانشكده هنرهاي زيباي دانشگاه تهران آغاز كرد .‌
اجراي زنده» راست پنجگاه او در جشن هنر شيراز به همراه محمدرضا لطفي و ناصر فرهنگ‌فر، كه بعدها در يك آلبوم موسيقي با همين نام منتشر شد، بسيار مورد استقبال واقع شد. در آن زمان راست‌پنجگاه به ندرت اجرا مي‌شد و اين دستگاه درحال فراموش شدن بود. ‌
مهارت و استادي شجريان سبب شد تا در سال 1378جايزه پيكاسو را از آن خود كند و و ديپلم افتخار را از طرف سازمان يونسكو در پاريس دريافت دارد. ‌ ‌
او همچنين نشان شواليه» ملي لياقت فرانسه را دريافت داشت و اين نشان طي مراسمي در سال 2014 در سفارت فرانسه در تهران به او اهدا شد. ‌ ‌
بيشتر آوازها و تصنيف‌هاي اجرا شده توسط محمدرضا شجريان گزيده‌اي از سروده‌هاي شاعران بزرگ ايران چون سعدي، حافظ، مولوي، باباطاهر، خيام، عطار است و برخي تصنيف‌هاي قديمي با مضامين عاشقانه و اجتماعي همراه است. وي همچنين، در برخي كنسرت‌ها و كارهاي جديدتر خود از <شعر نو> شاعراني چون ”فريدون مشيري“، ”نيما يوشيج“، ”سهراب سپهري“، ”شفيعي كدكني“، ”مهدي اخوان‌ثالث“ و ”هوشنگ ابتهاج“ استفاده كرده‌است. دعاهاي قرآني او از جمله دعاي كه در هنگام افطارهاي ماه رمضان از راديو و تلويزيون پخش مي‌شد معروف است. او همچنين بعد از درگذشت پدرش كه از اساتيد و قاريان مشهور قرآن در مشهد بود برخي از تلاوت‌هاي قرآن خود را با عنوان به ياد پدر در دو سي دي مجزا منتشر كرده است.‌‌‌شجريان دوبار ازدواج كرده و هم اكنون با همسر دومش زندگي مي كند. او در53 سالگي با ”كتايون خوانساري“ 26 ساله ازدواج كرد كه در خانواده اي هنر دوست پرورش يافته بود و از او پسري به نام ”رايان“ دارد كه در كانادا متولد شده است. شجريان در سال 1340 باهمسر اولش ”فرخنده گل افشان“ ازدواج كرد كه حاصل آن سه دختر و يك پسر است. ‌ ‌
با اين اميد كه شجريان را به زودي روي صحنه هاي كنسرت ببينيم.‌