اعليحضرت محمد رضا شاه پهلوي مي‌خواست براي تحصيل فرزندانش به لندن برود
• اسناد محرمانه دولت بريتانيا كه به تازگي منتشر شده، جزئيات بيشتري را درباره رد درخواست پناهندگي اعليحضرت محمدرضا پهلوي آخرين پادشاه ايران توسط مارگارت تاچر، نخست‌وزير وقت بريتانيا علني مي‌كند
بر اساس اين اسناد كه آرشيو ملي بريتانيا آن را در اختيار عموم گذاشته، اعليحضرت محمدرضا پهلوي بعد از خروج از ايران قصد داشته براي تحصيل فرزندانش به بريتانيا برود
اين اسناد دنباله مداركي است كه سال 1388 (2009 ميلادي) مشمول قانون منع محدوديت دسترسي شده بود و حالا جزئيات بيشتري از آن منتشر شده است
اسناد قبلي نشان مي‌داد كه يكي از نزديكان پادشاه ايران در زمان نخست‌وزيري جيمز كالاهان در تماس با مقام‌هاي بريتانيايي گفته بود كه تمايل دارد در خانه‌اي كه نزديك لندن خريده بود، اقامت كند
در واكنش به اين درخواست، وزارت خارجه دولت آقاي كالاهان گفته بود كه اقامت شاه قطعاً اوضاع را پيچيده‌تر خواهد كرد و به روابط بريتانيا با دولت‌هاي آتي در ايران لطمه خواهد زد
مارگارت تاچر، نخست‌وزير بعدي هم با فرستادن نماينده‌اي به باهاما بر همين موضع بريتانيا تاكيد كرد
محمدرضا پهلوي 27 دي ماه 1357 (16 ژانويه سال 1979) همزمان با شدت گرفتن تظاهرات مخالفان، همراه با همسرش ”فرح ديبا“ از ايران خارج شد. او پس از مصر به مراكش سفر كرد و پس از مدتي اقامت در اين كشور، به جزاير باهاما رفت
اسنادي كه هفته گذشته از طبقه‌بندي محرمانه خارج شده و روزنامه گاردين بخش‌هايي از آن را منتشر كرده، نشان مي‌دهد خانم تاچر به اندازه‌اي از امنيت ديپلمات‌هاي كشورش در ايران ابراز نگراني مي‌كرده كه شخصاً به يك وكيل عالي‌رتبه بريتانيايي نامه نوشته تا او را راضي كند كه وكالت محمدرضا پهلوي را نپذيرد
خانم تاچر با خط خودش به لرد شوكراس، از قضات پيشين دادگاه جنايات جنگي نورنبرگ و وكيل عالي رتبه نوشته است كه وفاداري او را به شاه تحسين مي‌كند اما اعتقاد دارد كه او نبايد وكالت محمدرضا پهلوي را در هيچ دادگاه بين‌المللي بپذيرد
او به لرد شوكراس نوشته است: تصور مي‌كنم اگر اين وظيفه را تقبل كنيد، تبعات غيرخوشايندي بر روابط ما با ايران واحتمالاً حتي امنيت كاركنان ما در تهران بگذارد
خانم تاچر نوشته با توجه به سابقه تاريخي و سوءظن ايرانيان ترجيح مي‌دهد ريسك غيرضروري نكند
اعليحضرت محمدرضا و فرح پهلوي در مراكش بعد از خروج از ايران
همچنين در اين اسناد كه مجموعه نامه‌‌نگاري با خانه شماره 10 يا خانه نخست‌وزير بريتانيا است، دنيس رايت، سفير قبلي بريتانيا در تهران با نام مستعار به باهاما رفته بود تا رسانه‌ها متوجه حضور او در خانه شاه نشوند
سفير سابق بريتانيا در تهران براي توضيح شرايط دشواري كه حضور شاه در بريتانيا باعث آن خواهد شد نزد او رفته بود
آقاي رايت كه شاه را در باهاما ملاقات كرده بود، در توصيف محل زندگي او به لندن گزارش داده بود: خانه شاه كه در ميان سيم‌هاي خاردار و محافظان آمريكايي محاصره شده، به وضوح براي او و خانواده‌اش كوچك است. فضا غمگين است و شاه مي‌خواهد جايي زندگي كند كه فرزندانش به آموزش مناسب دسترسي داشته باشند
او در تلگرامي محرمانه به دفتر خانم تاچر گزارش داده بود: به نظر مي‌آيد همراهان شاه به تعدادي انگشت‌شمار محافظ و خدمه از جمله يك پرستار بچه اروپايي كاهش يافته است. و تعدادي خدمه سياه‌پوست در خانه هستند
بر اساس تلگرامي كه آقاي رايت به دفتر نخست وزير بريتانيا فرستاد، شاه از پيام بريتانيا ناراحت شد و به سفير اين كشور گلايه كرد و گفت نمي‌تواند درك كند كه چطور بريتانيا از رژيمي حمايت مي‌كند كه بي‌اهميت است
لرد كرينگتون كه بعدها وزير خارجه بريتانيا شد در آن زمان به شدت نگران آن بود كه رسانه‌ها متوجه سفر مخفيانه فرستاده بريتانيا به باهاما شوند. او در پيامي نوشته است كه “اگر رسانه‌ها متوجه موضوع شدند بايد در اين‌باره توضيح بدهيم و قبول كنيم كه او در ماموريتي رسمي به باهاما رفته تا درباره درخواست شاه براي سفر به بريتانيا صحبت كند”
آخرين شاه ايران بعد از باهاما به مكزيك رفت و در نهايت اكتبر سال 1979 براي درمان عازم آمريكا شد اما ورود او به ايالات متحده به برگزاري تظاهرات ضد آمريكايي در ايران و سرانجام اشغال سفارت ايالات متحده و گروگانگيري كارمندان سفارت در ماه نوامبر انجاميد
محمدرضا پهلوي روز 27 ژوئيه سال 1980 در سن شصت سالگي در مصر درگذشت و جسد او، پس از تشييع رسمي دولت مصر، در مسجد الرفاعي قاهره به امانت گذاشته شد
اعليحضرت محمدرضا پهلوي در وصيت‌نامه خود خواسته است تا در خاك ايران دفن شود
shahbod noori
editor